OKUL ÇAĞI ÇOCUKLARINDA BESLENME

Okullar açılıyor.. Hem aileler hem çocuklar heyecanlı. Çocuğun büyüme ve gelişimi ile okul başarısı için büyük önem taşıyan beslenme bu dönemde nasıl olmalı sizler için bir yazı hazırladım.

Okul çağındaki çocukların iyi beslenmesinde amaç, sağlıklı büyüme ve gelişmeyi yani fiziksel ve zihinsel değişim süreçlerini sağlamaktır. Böylece çocuğun boy, kilo gibi büyüme değerleri beklenilen düzeyde artar. Hücrelerin yapıları ve işlevleri, motor ve bilişsel yetenekleri, duygusal ve sosyal davranışları olgunlaşır.

Çocukluk çağında kazanılan doğru beslenme alışkanlıkları ileriki yaşarlarda sağlıklı ve kaliteli bir yaşama zemin hazırlar.

Çocukluk çağındaki beslenme yetersizliği ve dengesizliği ise büyüme ve gelişmede gerileme, vitamin-mineral yetersizlikleri, dikkat ve konsantrasyonda azalma, öğrenme güçlüğü gibi çeşitli sağlık sorunlarına yol açar.

Bu dönemde çocuğun beslenmesi ve beslenme alışkanlıkları aile bireylerinden çok etkilenir. O nedenle sağlıklı beslenme tüm aile için planlanmalı ve uygulanmalıdır. Büyüme ve gelişme çağında olan çocukların gereksinimleri yetişkinlere göre daha özeldir. O nedenle tek tip beslenilmemeli, besin çeşitliliği sağlanmalıdır.

Çocuk günlük beslenmesinde temel besin grubundaki yiyeceklerden enerji, protein, yağ, vitamin ve mineral İhtiyacının tamamını karşılayabilmelidir. Besinleri aşağıdaki gibi gruplayabiliriz:

1. Et grubu: Et, tavuk, balık, yumurta, nohut gibi bakliyatları içeren bir gruptur. İyi kaliteli protein ve minerallerden zengindir. Özellikle kırmızı et iyi kaliteli protein ve demir içerir. Proteinler, kasların güçlenmesi, sağlıklı büyüme, sağlıklı yaşam için demir ise kan yapımı için gereklidir. Okul çağındaki çocuklar her gün 1 adet yumurta,  3 yumurta büyüklüğünde (100gram) et veya 1 porsiyon kurubaklagil yemeği tüketilmelidir.

2. Süt ve süt ürünleri grubu: Süt, yoğurt, peynir, ayran gibi besinler kalsiyum, protein ve vitaminlerden zengindir. Kalsiyum kemik ve dişlerin gelişimi, sinir ve kasların düzenli çalışmasını sağlar. Yeterli kalsiyum almak için günde 2 bardak süt veya yoğurt ve bunların yanında 1 dilim peynir tüketilmelidir.

3. Ekmek – tahıl grubu: Ekmek, pilav, makarna, çorba gibi vücudun enerji kaynağı olan kardonhidratlar büyüme için gereklidir.  Bitkisel potein, folik asit, B grubu vitaminlerden zengindirler. Sabah kahvaltıda tam buğday ekmeği veya krep, tahıllı gevrekler, öğlen ve akşam yemeğinin yanında pilav, makarna, çorba gibi besinleri tüketmek ihtiyacın karşılanması için yeterlidir.

4. Sebze ve meyve grubu: meyve ve sebzelerden alınan vitamin ve mineraller sağlıklı büyüme için, bağışıklık sisteminin güçlenmesi için gereklidir. Mevsiminde olana tüm sebze ve meyvelerin tüketilmesi çok önemlidir. Günde 2 – 3 porsiyon meyve, çiğ sebze-salata, domates-salatalık söğüş veya sebze yemeği olarak her gün tüketilmelidir.

5. Şeker ve yağlar grubu: Çocuk beslenmesinde ne yazıkki karbonhidratın büyük bir kısmını şeker, çikolata, bisküvi, gofret gibi şekerli besinler ile meyve suyu, kolalı içecekler oluşturmaktadır. Fazla miktarda şekerli besin tüketimi obezite ve sağlıksız bir beslenme profili oluşturur. Çocuk beslenmesinde, meyve, bal, pekmezden doğal şeker alınmalı, fındık-ceviz- badem gibi kuru yemişler ile zeytinyağı, tereyağı gibi sağlıklı yağlar tüketilmelidir. 

Kahvaltıda neler tüketilmeli?

Okul çocuğu için kahvaltı günün en önemli öğünü. Kaçta uyanırsa uyansın,çouklar okula asla aç karnına gitmemeli.. Kahvaltıda besleyici değeri olmayan poğaça, simit, börek, meyve suyu yerine yumurta, peynir, zeytin, domates, salatalık, taze veya kuru meyve ile süt yenilebilir. Böyle bir kahvaltı çocuğun dikkat ve konsatrasyonunu daha kolay sağlamasına yardımcı olur. Hiç vakit yoksa ve hızlıca kahvaltı yapılacaksa süt ile kahvaltılık tahıllı gekrekler, yulaf ezmesi veya 1 adet peynirli tost tercih edilebilir. Evden çıkarken bir bardak süt içirip, okulda kahvaltı yapması için yanında minik bir sandwich verebilirsiniz.

Beslenme Çantasında Neler Olmalı?

Doğru ve kaliteli beslenen çocuklarda zihin performanslarının daha iyi olduğu yapılan çalışmalarla gösterilmekte. Bu nedenle çocukların okul süresince kaliteli ve iyi beslenmeleri gerekiyor. Okulda tenefüs aralarında abur cubur, bisküvi, çikolata yerine taze  veya kuru meyve, fındık, ceviz ve badem gibi hem vitamin hem de mineral içeren sağlıklı, besleyici besinlerin yedirilmesi gerekir. Çocukların okul döneminde fiziksel aktiviteleri de yoğun olduğundan bu besinler onlar için doğru enerji kaynağı olacaktır. Tam gün eğitim gören çocuklar için beslenme çantalarına bu yiyeceklerin yanı sıra öğle yemeği için tam buğdaylı, tahıllı ekmekle hazırlanmış peynirli, domatesli bir sandwich ya da tonbalıklı-yeşillikli sandwich ve 1 kutu ayran konulabilir.  Sandwich içerisine sosis, salam gibi katkı maddesi içeren yiyecekler koymayın. Besleyici değerlerinin olmamasının yanı sıra bu yiyecekler sıcak havalarda besin zehirlenmesine yol açabilir.

Örnek Beslenme Çantası;

1 adet peynirli – domatesli Sandwich veya Tost

1 bardak Ayran veya 1 bardak Süt

1 adet taze mevsim meyvesi ( elma / muz / mandalina / erik / kayısı / kuru üzüm gibi )

1 avuç kuru yemiş ( fındık, ceviz, badem, leblebi gibi )

1 şişe su (500ml )

Beslenme ve Diyet Uzmanı

Müge ÖZYURT ŞAFAK